Η ανατομία ενός εγκλήματος - τράπεζες, FED και SEC φταίνε για την χρηματοπιστωτική κρίση

Η ανατομία ενός εγκλήματος - τράπεζες, FED και SEC φταίνε για την χρηματοπιστωτική κρίση

Παταγώδης αποτυχία των εποπτικών αρχών, αγνόηση των προειδοποιήσεων για τη βιωσιμότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και κατάρρευση των στοιχειωδών κανόνων «καλής πρακτικής» στην εταιρική διακυβέρνηση, ήταν μερικοί μόνο από τους παράγοντες που οδήγησαν την παγκόσμια οικονομία στα πρόθυρα της κατάρρευσης πριν από δύο χρόνια.

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε η ειδική επιτροπή που συνέστησε το Αμερικανικό Κογκρέσο, κατόπιν εντολής του προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, προκειμένου να διερευνήσει τα αίτια της κρίσης του 2008. Ο Ελληνοαμερικανός πρόεδρος της Επιτροπής, Φιλ Αγγελίδης, ενημέρωσε, μάλιστα, αυτήν την εβδομάδα το Ευρωκοινοβούλιο για τα συμπεράσματα του – και συγκεκριμένα την αντίστοιχη Επιτροπή που έχει συσταθεί στις Βρυξέλλες και πρόκειται να εκδώσει το δικό της πόρισμα τον προσεχή Μάιο.

Μεταξύ άλλων, ο κ. Αγγελίδης επισημαίνει ότι η κρίση δεν ήταν ούτε αναπόφευκτη, ούτε απρόβλεπτη. Αντιθέτως, όλες οι «κόκκινες σημαίες» είχαν υψωθεί πολύ πριν. Απλώς κανείς δεν τους έδωσε σημασία. Ειδικότερα, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1990, υπήρχαν αναφορές, ακόμη και από το FBI για ευρείας έκτασης απάτες και «κακές πρακτικές» στην αγορά των στεγαστικών δανείων. Επίσης, η ανεξέλεγκτη και επικίνδυνη αγορά των παραγώγων μεγεθύνθηκε σε βαθμό που θα έπρεπε να είχε σημάνει συναγερμό στις εποπτικές αρχές τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 2000. Η φούσκα στην αγορά ακινήτων των ΗΠΑ ήταν προφανής, ενώ τα τιτλοποιημένα στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου αξιολογούνταν σταθερά με ΑΑΑ από οίκους αξιολόγησης, όπως η Moody’s.

Η Επιτροπή Αγγελίδη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τόσο η Αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed), όσο και η Κεντρική Τράπεζα της Νέας Υόρκης, αλλά και η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (SEC), είχαν και τα μέσα και τις γνώσεις για να αποτρέψουν την κρίση. Πώς; Αυστηροποιώντας τους κανόνες για τα επίπεδα ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα καθώς και τους κανόνες δανειοδότησης, ενώ θα μπορούσαν να έχουν βάλει φραγμούς στις ανεξέλεγκτες τιτλοποιήσεις. Εντούτοις, τίποτε από όλα αυτά δεν έγινε, εν πολλοίς με προσωπική ευθύνη του ίδιου του διοικητή της Fed, Άλαν Γκρίνσπαν.

Το αποτέλεσμα ήταν να φτάσει η αξία της αγοράς παραγώγων στο αστρονομικό και πλήρως «φανταστικό» ποσό των 683 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2008. Οι δε μεγαλύτερες τράπεζες των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων των Bear Stearns, Goldman Sachs, Lehman Brothers, Merrill Lynch, and Morgan Stanley και Citigroup, έφτασαν να είναι τόσο εκτεθειμένες και τόσο εξαρτημένες από τον διαρκή δανεισμό, ώστε ακόμη και η ελάχιστη απομείωση της αξίας των κεφαλαίων τους, θα έφτανε για να τις οδηγήσει στο χείλος της καταστροφής, όπως και έγινε. Το σύστημα ήταν τόσο εύθραυστο, που ήταν απολύτως αναμενόμενο να καταρρεύσει σαν χάρτινος πύργος. Είναι ενδεικτικό ότι για κάθε 48 δολάρια που επένδυε (με δανεικά), το 2008, η Citigroup είχε μόλις ένα δολάριο διαθέσιμων ίδιων κεφαλαίων για να καλύψει τυχόν ζημιές.

Παράλληλα, όλοι οι κανόνες εταιρικής διακυβέρνησης, σύνεσης και ευθύνης, παραβιάζονταν επί χρόνια συστηματικά. Η ανθρώπινη κρίση είχε αντικατασταθεί από μαθηματικοποιημένα μοντέλα, τα οποία ελάχιστη, όπως αποδείχθηκε, σχέση είχαν με την πραγματικότητα. Γιατί η ανθρώπινη κρίση θα ήταν σε θέση να αντιληφθεί τον κίνδυνο από τον διπλασιασμό του κατά κεφαλήν ιδιωτικού χρέους μέσα σε μία δεκαετία, όπως είχε γίνει στις ΗΠΑ.

Όταν, τέλος ξέσπασε η κρίση, η αντίδραση των αρχών και της πολιτείας ήταν αλλοπρόσαλλη και επιδείνωσε το πρόβλημα. Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα είχε ξεφύγει από κάθε έλεγχο. Κανείς δεν ήξερε ποιος έχει τι και πόσο είναι εκτεθειμένος, ενώ άλλα ιδρύματα διασώθηκαν από το κράτος, άλλα κρατικοποιήθηκαν και άλλα αφέθηκαν να καταρρεύσουν, χωρίς καμία συγκεκριμένη στρατηγική στις αποφάσεις που λαμβάνονταν.

Ο κ. Αγγελίδης ολοκλήρωσε την ομιλία του, ενώπιον των ευρωβουλευτών, λέγοντας ότι το τελευταίο κεφάλαιο αυτής της ιστορίας θα το γράψουμε τώρα, ανάλογα με τα μέτρα που θα λάβουμε για την αποτροπή παρόμοιων μελλοντικών κρίσεων. Και τα μέχρι τώρα σημάδια δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά.


source: reporter.gr