Οι 50 κορυφαίες εταιρείες

Οι 50 κορυφαίες εταιρείες

Η 13η ετήσια κατάταξη των κορυφαίων επιχειρήσεων της Αμερικής δείχνει ότι η καινοτομία παραμένει στο επίκεντρο της στρατηγικής των επιχειρήσεων για την επιτυχία.


Φωλιασμένη στους λόφους βόρεια του Σαν Φρανσίσκο, η Autodesk δεν είναι γνωστή γιατί προκαλεί θόρυβο στη Silicon Valley. Η εταιρεία είναι κυρίως γνωστή μεταξύ των μηχανικών Η/Υ ως κατασκευαστής τρισδιάστατων προγραμμάτων λογισμικού που χρησιμοποιούνται σε πλειάδα εφαρμογών, από τους σχεδιαστές του Χόλιγουντ έως τους αρχιτέκτονες στους υπερσύγχρονους ουρανοξύστες του Μανχάταν. Ωστόσο, η μεγαλύτερη συμβολή της Autodesk στην αμερικανική οικονομία ενδεχομένως να μην βρίσκεται σε ταινίες όπως το «Kung Fu Panda» ή η τελευταία έκδοση του Indiana Jones. Αντ’ αυτού, βοηθά τις επιχειρήσεις στη λεγόμενη Rust Belt, την οικονομική ζώνη στα βορειοδυτικά των ΗΠΑ που αποτέλεσε την καρδιά της βιομηχανίας σιδήρου, χάλυβα και της βαριάς κατασκευής να ανταγωνιστούν τους ξένους ανταγωνιστές τους.





Για παράδειγμα η κατασκευάστρια εργαλείων Hardinge (HDNG) στην περιοχή Ελμίρα της Νέας Υόρκης. Βλέποντας πολλούς από τους ανταγωνιστές της να οδηγούνται στην πτώχευση –με τον εξοπλισμό τους να αποστέλλεται στο εξωτερικό σε αγοραστές από την Ιαπωνία, την Ταϊβάν και τη Ν. Κορέα καθώς δεν βρίσκονται αγοραστές στις ΗΠΑ– η Hardinge στράφηκε στην Autodesk στο πλαίσιο της στρατηγικής της για επιβίωση. Οι μηχανικοί της Autodesk ανέπτυξαν ένα ειδικό πακέτο τρισδιάστατων προγραμμάτων, επιτρέποντας στη Hardinge να σχεδιάσει και να κατασκευάσει μια υπερσύγχρονη γραμμή παραγωγής που περιλαμβάνει περισσότερα από 5.000 κομμάτια σε διάστημα μόλις πέντε μηνών, περίπου το ένα τρίτο του χρόνου που χρειαζόταν μια δεκαετία νωρίτερα. Αυτό βοήθησε την εταιρεία των 345 εκατ. δολ. να επιβιώσει και να καταγράψει κέρδη στα τέσσερα από τα πέντε τελευταία χρόνια.

Η Autodesk αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των εταιρειών στο φετινό BusinessWeek 50, τη 13η ετήσια κατάταξη των επιχειρήσεων με τις καλύτερες επιδόσεις στο δείκτη Standard & Poor’s 500. Αν και σε κάθε κατάταξη περιλαμβάνονται εταιρείες που, παρά τις αντιξοότητες, ξεχώρισαν στους τομείς όπου δραστηριοποιούνται –όπως οι τέσσερις εταιρείες από τον κλάδο της ενέργειας στη φετινή λίστα– πολλές άλλες, όπως η Autodesk, κέρδισαν τη θέση τους στο BW 50 ως καινοτόμες. Παρουσίασαν βελτιωμένα και φθηνότερα προϊόντα σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους. «Οι εταιρείες αυτές αποτελούν αυτό που ονομάζω οι “ταραξίες” της οικονομίας», σημειώνει ο Clayton H. Christensen, καθηγητής στο Harvard Business School και μελετητής της καινοτομίας.

Το φετινό BusinessWeek 50 είναι γεμάτο με εταιρείες που άλλαξαν τους όρους του παιχνιδιού. Στη Nucor (Νο. 20) για παράδειγμα, πειραματικές τεχνολογίες και καινοτόμες μέθοδοι διοίκησης έφεραν επανάσταση στην παραγωγή χάλυβα – και ενδεχομένως να εξηγούν γιατί η εταιρεία συνεχίζει να αντιστέκεται παρά τους δύσκολους καιρούς. Η IntercontinentalExchange (No. 17) και η ηλεκτρονική αγορά των futures που διαχειρίζεται έφεραν μεγαλύτερη διαφάνεια στις τιμές, ενώ η εταιρεία ανοίγει νέους δρόμους σχεδιάζοντας έναν από τους πρώτους οίκους εκκαθάρισης για τα πολύπλοκα συμβόλαια αντιστάθμισης κινδύνου. Η Occidental Petroleum (No. 43) χρησιμοποίησε προηγμένες τεχνολογίες για να αυξήσει την παραγωγή της στο Τέξας και κάνει σήμερα το ίδιο και στη Λιβύη. Λαπαροσκοπικά εργαλεία από την Intuitive Surgical (No. 41) συμβάλλουν στη γρήγορη μετεγχειρητική ανάρρωση των ασθενών και, εν καιρώ, θα μπορούσαν να μειώσουν δραματικά τον αριθμό των κλινών στα νοσοκομεία της χώρας.

Και μετά υπάρχει ο φετινός νικητής στην κατάταξη, η Gilead Sciences. Η βιοφαρμακευτική εταιρεία από τη βόρεια Καλιφόρνια σημείωσε μια μεγάλη νίκη νωρίτερα αυτή τη δεκαετία, όταν είδε ένα άνοιγμα για νέα φάρμακα κατά του ιού HIV που θα ήταν πιο απλά και φθηνά από τις υφιστάμενες θεραπείες που υποχρέωναν τους ασθενείς να λαμβάνουν δεκάδες διαφορετικά χάπια κάθε ημέρα. Οι ερευνητές της Gilead εφάρμοσαν νέες μεθόδους παραγωγής που τους επέτρεψαν να απελευθερώνουν ενώσεις διαφορετικών φαρμάκων στην κυκλοφορία του αίματος σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Το αποτέλεσμα ήταν μια καθημερινή δόση που αντικατέστησε το παλιό κοκτέιλ των φαρμάκων για ένα κλάσμα του κόστους. Σήμερα η εταιρεία στρέφεται σε μια άλλη μεγάλη αγορά: φιλικές θεραπείες για ασθενείς με ηπατίτιδα C, μια χρόνια ηπατική νόσο που πλήττει 170 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως.

Ανατρεπτικές τεχνολογίες και στρατηγικές αποτελούν ένα βασικό εργαλείο για τις επιχειρήσεις, προσδίδοντάς τους διατηρήσιμα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα σε περιόδους αναταράξεων και οικονομικής ύφεσης, όπως αυτή που ζούμε σήμερα. Αυτό συμβαίνει γιατί ιστορικά, σε περιόδους ύφεσης, οι εταιρείες είτε κάνουν τα μεγαλύτερα βήματα ή μένουν πίσω. Έρευνα της McKinsey το 2002 στις επιδόσεις συνολικά 1.000 επιχειρήσεων για μια περίοδο 18 ετών κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αυτές που έκαναν τα μεγαλύτερα άλματα στην κερδοφορία τους ήταν συχνά αυτές που ενίσχυσαν τις δαπάνες τους σε ενέργειες εξαγορών, έρευνας και καινοτομίας σε μεγαλύτερο βαθμό εν μέσω περιόδων ύφεσης. Ήταν κατά τη διάρκεια της ύφεσης του 2001, για παράδειγμα, που η Apple ξεκίνησε να προωθεί το πρώτο iPod και η IntercontinentalExchange διεύρυνε την πλατφόρμα της μέσω στρατηγικών εξαγορών.


ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΙ

Με δεδομένο το μακελειό στη Wall Street αλλά και στην ευρύτερη οικονομία, θα ήταν λογικό να εμφανιστούν σημαντικές διαφοροποιήσεις στο BusinessWeek 50 σε σχέση με πέρυσι. Αν και ορισμένες διακεκριμένες εταιρείες δεν εμφανίζονται στη φετινή κατάταξη –για παράδειγμα η UnitedHealth Group που κατέλαβε τη 14η θέση το 2008 – η φετινή λίστα περιλαμβάνει έναν απροσδόκητα μεγάλο αριθμό εταιρειών που κάνουν την επανεμφάνισή τους. Από την τάξη του 2009, συνολικά 33 εταιρείες βρίσκονταν και στην περυσινή κατάταξη, κάτι που αποτελεί το μεγαλύτερο αριθμό στην ιστορία του BW 50. Η φετινή κατάταξη υποδεικνύει παράλληλα ότι οι επιχειρήσεις δεν χρειάζεται να είναι στο ξεκίνημά τους για να είναι καινοτόμες. Η Colgate-Palmolive (No. 5), η Coca-Cola (No. 26) και η Northern Trust (No. 49) ξεχωρίζουν για το καινοτόμο πνεύμα τους, αν και οι ρίζες τους μας πηγαίνουν μέχρι το 19ο αιώνα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι επιχειρήσεις αυτές κατάφεραν να ξεπεράσουν δύσκολες εποχές, ανανεώνοντας τις αξίες που τις έκαναν γνωστές. Για την Coca-Cola αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να αποδεχτεί την αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες – προσαρμόζοντας τη στρατηγική της προκειμένου να εστιάσει σε εξειδικευμένες αγορές και παρουσιάζοντας νέα προϊόντα όπως το Vitamin Water και το Dasani με την ίδια δέσμευση που έδωσε στο βασικό της προϊόν. «Η Coca-Cola ανατρέπει τη θεωρία ότι όλες οι επιτυχημένες εταιρείες γερνούν και εξαφανίζονται κάποια στιγμή», αναφέρει ο σύμβουλος επιχειρήσεων Jim Collins.

Αν υπάρχει άλλο ένα κοινό σημείο στις εταιρείες του φετινού BW 50 είναι ότι πολλές από αυτές έχουν δημιουργήσει μια κουλτούρα που συνδέει την απόδοση με την ανταμοιβή. Στις Nucor, Intercontinental Exchange, Fastenal (No. 19) και Expeditors International of Washington (No. 28), οι αμοιβές δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο – και μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις είναι κάτω από το μέσο όρο για τους κλάδους τους. Ωστόσο, οι εταιρείες αυτές συμπληρώνουν τους χαμηλούς μισθούς με γενναιόδωρα κίνητρα με βάση μια σειρά μετρήσεων όπως τα κέρδη και ο βαθμός ικανοποίησης του πελάτη.

Για παράδειγμα η Fastenal, διανομέας για εξαρτήματα και ανταλλακτικά που χρησιμοποιούν οι πελάτες της στη βαριά βιομηχανία, εργάζεται σκληρά για να διασφαλίσει ότι τα κόστη της είναι τα χαμηλότερα στον κλάδο. Για να ενθαρρύνει τους εργαζομένους της να σκέφτονται σαν να είναι οι ιδιοκτήτες της επιχείρησης και να προσέχουν τα κόστη όπου είναι δυνατόν, η Fastenal διοχετεύει το 10% από τα καθαρά της κέρδη πάνω από ένα επίπεδο που ορίζει κάθε έτος σε μπόνους και πληρωμές στους αποταμιευτικούς λογαριασμούς. Έτσι οι μάνατζερ δεν χρειάζεται να γκρινιάζουν συνεχώς στους υφισταμένους τους για την πολιτική που εφαρμόζει η εταιρεία σε όλα τα διοικητικά επίπεδα. Από την πλευρά τους οι εργαζόμενοι είναι περισσότερο διατεθειμένοι να μοιραστούν δωμάτια σε ξενοδοχεία ή να αποφύγουν τα ακριβά δείπνα όταν ταξιδεύουν για επαγγελματικούς λόγους.

Όλες οι επιχειρήσεις γνωρίζουν ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις για την επιτυχία. Η φετινή κατάταξη περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό καθιερωμένων εταιρειών που ωστόσο γνωρίζουν ότι τα επιτεύγματά τους ενδεχομένως να απειληθούν από ανερχόμενους ανταγωνιστές. Για τη Starbucks (No. 32), η απειλή έρχεται από τη McDonald΄s και την Dunkin΄ Donuts, που ανταγωνίζονται τη γνωστή αλυσίδα καφέ στις τιμές. Για τη Microsoft (No. 8) η εξάπλωση φθηνών –ή ακόμα και δωρεάν– εφαρμογών στο Ίντερνετ από την Google (No. 35) θέτει σε απειλή την ηγεμονία της στους προσωπικούς υπολογιστές. Και η Best Buy (No. 9) βλέπει την αυτοκρατορία της στα CD και βίντεο να απειλείται από τις ψηφιακές υπηρεσίες που προσφέρουν εταιρείες όπως η Amazon και η Apple. Ωστόσο, αν και γνωρίζουν σημαντικές προκλήσεις, αυτές οι εταιρείες έχουν να επιδείξουν αξιοζήλευτες επιδόσεις και ενδεχομένως να αποδείξουν για άλλη μια φορά ότι έχουν τη δυνατότητα να είναι καινοτόμες και ανατρεπτικές. Ένα κοινό σημείο σε πολλές εταιρείες του φετινού BW 50 είναι ότι πληρώνουν ανάλογα με την απόδοση. Οι μισθοί μπορεί να είναι συγκρατημένοι, ωστόσο τα κίνητρα είναι γενναιόδωρα.


ΠΩΣ ΔΙΑΛΕΞΑΜΕ ΤΙΣ 50 ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ

Για να εντοπίσουμε τις 50 εταιρείες της κατάταξής μας εστιάσαμε αρχικά σε δύο βασικά οικονομικά στοιχεία: μέση απόδοση κεφαλαίου και ανάπτυξη για τους τελευταίους 36 μήνες. Για να μετρήσουμε τα κέρδη στις εταιρείες εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα χρησιμοποιήσαμε τα κέρδη προ τόκων και φόρων. Στη μέτρησή μας για τα κέρδη, όπως μας τα παρείχε η Standard & Poor΄s Compustat, δεν περιλαμβάνονται έκτακτα και μη λειτουργικά στοιχεία.

Για να αντλήσουμε τα συμπεράσματά μας στη συνέχεια χρησιμοποιήσαμε τα στοιχεία για τα κέρδη προκειμένου να προσδιορίσουμε το ποσοστό επί της αξίας του επενδυμένου κεφαλαίου, ήτοι τα μακροχρόνια δάνεια και τα κεφάλαια των μετόχων. Για τις εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα υπολογίσαμε τις αποδόσεις χρησιμοποιώντας τα κέρδη προ φόρων, το βέλτιστο κριτήριο για να προσαρμόσουμε τα μεγέθη μας στη φύση του κλάδου.

Για να μετρήσουμε την ανάπτυξη στις εταιρείες εκτός του χρηματοπιστωτικού τομέα στραφήκαμε στις πωλήσεις, περιλαμβανομένων των κερδών από εξαγορές και συγχωνεύσεις όπως καταγράφηκαν από την Compustat. Μετρήσαμε την ανάπτυξη για τις εταιρείες του χρηματοπιστωτικού τομέα με βάση την ανάπτυξη των παγίων.

Στη συνέχεια συγκρίναμε ομοειδείς εταιρείες στους κλάδους τους. (Οι εταιρείες στο δείκτη Standard & Poor’s 500 διακρίνονται σε 10 κλάδους). Αυτό μας διευκόλυνε να εντοπίσουμε τις εταιρείες που εμφανίζουν τις καλύτερες επιδόσεις σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους, ακόμη και σε τομείς της οικονομίας που δεν παρουσιάζουν ισχυρή ανάπτυξη. Η μεθοδολογία αυτή απέτρεψε και το φαινόμενο, για παράδειγμα, οι πετρελαϊκές εταιρείες να βρεθούν στην κορυφή της λίστας όταν οι τιμές του πετρελαίου σημειώνουν άνοδο και να εξαφανιστούν από την κατάταξη όταν οι τιμές υποχωρούν.

Ξεκινήσαμε την έρευνά μας με σχεδόν όλες τις εταιρείες του S&P. Στη συνέχεια αποκλείσαμε όσες έχουν εισαχθεί το τελευταίο διάστημα, είχαν ελλιπή στοιχεία ή βρίσκονται στη διαδικασία συγχωνεύσεων και εξαγορών. Παραλήφθηκε επίσης η The McGraw-Hill Companies, μητρική του BusinessWeek και του S&P για να αποφύγουμε την παγίδα της ευνοιοκρατίας.




Στον κάθε τομέα κατατάξαμε τις εταιρείες με βάση τα δύο κριτήρια, απόδοση κεφαλαίων και ανάπτυξη. Στη συνέχεια συνδυάσαμε την κατάταξη από τα δύο αυτά αριθμητικά μεγέθη δίνοντας σημαντικά μεγαλύτερο βάρος στην απόδοση κεφαλαίων για να δημιουργήσουμε μια νέα κατάταξη. Στην κορυφαία εταιρεία από τον κάθε τομέα με βάση τη συνδυασμένη μέτρηση δόθηκε βαθμός 1, ενώ στην τελευταία της κατάταξης μηδέν, με τις ενδιάμεσες να λαμβάνουν βαθμό ανάλογα με την κατάταξή τους. Για παράδειγμα, η Gilead Sciences τερμάτισε πρώτη στην απόδοση κεφαλαίων στον κλάδο της υγείας και πέμπτη στην ανάπτυξη των πωλήσεων, με αποτέλεσμα να καταλάβει την κορυφαία θέση μεταξύ των εταιρειών του κλάδου της.

Στη συνέχεια συντάξαμε μια λίστα όλων των εταιρειών που αναλύσαμε με βάση το σκορ τους. Αποκλείσαμε το ενδεχόμενο ισοβαθμίας –εφαρμόζοντας τα βασικά οικονομικά κριτήρια και σε εταιρείες μεταξύ διαφορετικών κλάδων– όταν αυτό ήταν απαραίτητο.

Στο τέλος, η κατάταξη έγινε αντικείμενο ενδελεχούς μελέτης από τους συντάκτες του BW, έχοντας κατά νου ένα μάθημα από την εμπειρία πολλών ετών: τα οικονομικά αποτελέσματα τα οποία συχνά εφαρμόζονται μηχανικά μερικές φορές χάνουν το στόχο. Στο παρελθόν η επιτροπή των συντακτών έκανε μόνο μικρές προσαρμογές στην κατάταξη. Ωστόσο, η ραγδαία επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών τους τελευταίους μήνες μας ανάγκασε να ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στις εταιρείες.

Ύστερα από προσεκτική μελέτη, καταλήξαμε σε κάποιες αρνητικές αναπροσαρμογές για τις περισσότερες εταιρείες του χρηματοπιστωτικού κλάδου, καθώς οι πωλήσεις και τα κέρδη τους για το διάστημα των τελευταίων 36 μηνών έχουν διαστρεβλωθεί από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και δίνουν ελάχιστες ενδείξεις για τη μελλοντική τους πορεία. Προχωρήσαμε σε σειρά προσαρμογών στην κατάταξη ενός μικρού αριθμού άλλων εταιρειών προκειμένου να ενσωματώσουμε τις μεταβολές στις επιχειρηματικές συνθήκες.

CAPITAL.GR