Βιέννη, το πρώτο Χρηματιστήριο των Ελλήνων, στο καφενείο Café Grec

Βιέννη, το πρώτο Χρηματιστήριο των Ελλήνων, στο καφενείο Café Grec

Πριν ακόμη, η μητροπολιτική Ελλάδα υποδεχτεί στο χώρο της τη χρηματιστική ιδέα, η ακμάζουσα ελληνική παροικία της Βιέννης είχε οργανώσει το πρώτο άτυπο χρηματιστήριό της, που γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση.

Η Βιέννη, αξιολογότατο εμπορικό κέντρο, διέθετε χ ρ η μ α τ ι σ τ ή ρ ι ο και τράπεζα από τις αρχές του 18ου αιώνα, εξυπηρετώντας τις αυξημένες συναλλαγές των εμπόρων. Η προνομιούχος θέση της δίπλα στο Δούναβη, μεταξύ της κεντρικής Ευρώπης και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε συνδυασμό με τις διευκολύνσεις της αψβουργικής κυβέρνησης στους βαλκάνιους εμπόρους οδήγησαν πλήθος Ελλήνων μεταπρατών στην αυστριακή πρωτεύουσα.

Γράφει, σχετικά ο Ανδρέας Συγγρός στα Απομνημονεύματά του:

«Η τότε Βιέννη προς την νυν είναι πολλώ διάφορος […]. Διαβαίνων τις την επί του Δουνάβεως γέφυραν μετέβαινεν εις την κυρίως Βιέννην, όπου και το Χρηματιστήριον και το μέγα εμπόριον. Εκεί ευρίσκεται και ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Στεφάνου με τον περικαλλή του Γοτθικόν Ρυθμόν. Εν γένει η Βιέννη τότε ως πόλις δεν με εξίπασσε […] αφετέρου εύρον τον εκεί βίον άνετον και ευάρεστον. Μουσικοί κήποι και αίθουσαι πάμπολλοι χορευτικαί, όπου πλήθος ανθρώπων […] διεσκέδαζον με την καρδία των […] Και το γυναικείον φύλον; Και τότε και μετέπειτα ουδαμού αλλαχού εύρον τελειωτέραν και πλαστικωτέραν γυναίκα της Βιενναίας!».

Εμπορεύματα

Οι Έλληνες πραματευτές από τις τουρκοκρατούμενες πατρίδες εξήγαν προς τη Βιέννη γουναρικά Καστοριάς, δέρματα Μακεδονίας, νήματα και χαλιά Μοσχόπολης, βαμβάκι Σερρών, αλατζάδες και κρόκο Κοζάνης, κρασί Σιάτιστας, σμυρναίικα μαχαίρια, καπνό, αλάτι, μπαχαρικά, ρύζι, όσπρια κ.ά. Τα εμπορεύματα που προέρχονταν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία αποθηκεύονταν στη Βιέννη και από εκεί αποστέλλονταν στην υπόλοιπη Αυστρία και την Ευρώπη.

Επιστρέφοντας πάλι στις πατρίδες, μετέφεραν επεξεργασμένα προϊόντα, ρούχα, είδη πολυτελείας, μεταξωτά υφάσματα, κρύσταλλα και πορσελάνες, κοσμήματα, σκαλιστά έπιπλα, επίχρυσους καθρέφτες κ.ά.

Τεχνικές του εμπορίου

Αρχικά, οι Έλληνες ταξίδευαν οι ίδιοι ως τη Βιέννη για να πουλήσουν τα εμπορεύματά τους. Σταδιακά, οι περισσότεροι εγκαταστάθηκαν εκεί. Δημιούργησαν εμπορικές συντροφιές. Οργανώθηκαν σε συνεταιρισμούς. Στην πορεία, τέλος, κάποιοι αναλάμβαναν την αγορά και κάποιοι άλλοι την προώθηση των εμπορευμάτων, συμμετέχοντας από κοινού στα έξοδα και τα έσοδα.

Οι συνηθέστεροι τρόποι συναλλαγής των Ελλήνων εμπόρων για τη διευκόλυνση του εμπορίου ήταν:

 η ασφάλεια (σιγουριτά), προδρόμος της σημερινής ασφάλισης, το να πληρώνει, δηλαδή, ο έμπορος ασφάλιστρα σε μια ασφαλιστική εταιρεία ώστε σε περίπτωση απώλειας ή βλάβης του εμπορεύματος να αποζημιωθεί από την εταιρεία,

 η συναλλαγματική (πόλιτζα ή καμβιάλα), στην περίπτωση που ένας έμπορος κατέβαλε τα χρήματα στον ένα τόπο ώστε να τα εισπράξει ο σύντροφός του σε κάποιον άλλο μέρος,

 η πρόβλεψη (κομισιόν), δηλαδή, η μεσιτεία ενός φίλου του εμπόρου προκειμένου να αγοραστεί ή να πουληθεί ένα προϊόν και

 η ομολογία (ομπλιγκατζιόνε), η γραπτή διαβεβαίωση που πιστοποιούσε πώς ο έμπορος είχε δανειστεί χρήματα από άλλο πρόσωπο.

Εκδοτικός πυρετός, εμπορικά εγχειρίδια

Οι ομογενείς της Βιέννης, εκτός από τις εμπορικές, επιδόθηκαν σε τυπογραφικές κι εκδοτικές προσπάθειες, με σκοπό τη μεγιστοποίηση των κερδών τους. Το ελληνικό βιβλίο την εποχή αυτή γνώριζε μεγάλη ζήτηση και απέφερε σημαντικά κέρδη. Έτσι, οι Έλληνες έμποροι επένδυαν κεφάλαια στην ίδρυση και τον εξοπλισμό τυπογραφείων, χρηματοδοτούσαν τη μετάφραση ξένων και την έκδοση ελληνικών βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών κι ενίσχυαν την κυκλοφορία τους.

Τέλος, οι έμποροι διατηρούσαν ειδικά κατάστιχα, όπου κωδικοποιούσαν όλες τις εμπορικές τους δραστηριότητες για προσωπική τους διευκόλυνση.


Παράλληλα, σημαντικοί λόγιοι έμποροι ανέλαβαν στη Βιέννη την έκδοση ειδικών εμπορικών εγχειριδίων με οδηγίες για την εύκολη διεξαγωγή του εμπορίου και τη σωστή κατάρτιση και συμπεριφορά του εμπόρου


Οι Έλληνες στη Βιέννη δραστηριοποιήθηκαν έντονα και σε τραπεζιτικές και χρηματιστηριακές δραστηριότητες -με εξέχον παράδειγμα την οικογένεια Σίνα.

Πρωταρχικό λίκνο των χρηματιστηριακών συναλλαγών για τον Ελληνισμό της διασποράς υπήρξε το ελληνικό καφενείο της Βιέννης, C a f é G r e c, κοντά στον ορθόδοξο, ελληνικό ναό του Αγίου Γεωργίου, όπου συγκεντρώνονταν ομογενείς, μεγαλέμποροι, τραπεζίτες και χρηματιστές για τις οικονομικές τους δοσοληψίες. Πολύ σύντομα, μάλιστα, με το ασυναγώνιστο, εμπορικό τους δαιμόνιο, κατάφεραν να συγκεντρώσουν εκεί όλη τη συναλλακτική δραστηριότητα της περιοχής.

Προεξάρχουσα μορφή και συνδετικός κρίκος της ομογένειας υπήρξε ο μεγαλοτραπεζίτης και εθνικός ευεργέτης, Γεώργιος Σίνας, ιδρυτής του Αστεροσκοπείου Αθηνών, που γεννήθηκε το 1783.

Ο διαπρεπής μοσχοπολίτης τραπεζίτης - έτσι τον αποκαλούσαν, διότι η καταγωγή του πατέρα του, βαρόνου Σιμόν Σίμωνα ήταν από τη Μοσχόπολη της Β. Ηπείρου - διατηρούσε άριστες επαφές με τους Έλληνες ομογενείς της Τουρκίας, ενώ δάνειζε ακόμη και αυτοκράτορες, εκμεταλλευόμενος τη νομισματική κρίση στην Αυστρία, μετά τους συνεχείς πολέμους με τη Γαλλία.


Ήταν ο μεγαλύτερος γαιοκτήμονας της Αυστροουγγαρίας με πολλά υφαντουργεία. Την τεράστια περιουσία που κληρονόμησε από τον πατέρα του, την διέθεσε για την ίδρυση της Εθνικής Τράπεζας της Αυστρίας, της οποίας ανέλαβε και τη διεύθυνση.

Για το λόγο αυτό τιμήθηκε από τον αυτοκράτορα της Αυστρίας με τον τίτλο του βαρόνου, όπως και ο πατέρας του. Τον τίτλο του προέδρου των εμπόρων της Αυστρίας τον διατήρησε ισόβια. Ίδρυσε, επίσης και το Πολυτεχνείο της Βιέννης, ενώ η Αυστρία, το 1834, τον διόρισε πρέσβη της Ελλάδας.

Ο γιος του, Σίμων Σίνας μέγας ευεργέτης και ιδρυτής της Ακαδημίας Αθηνών, κατάφερε να συγκεντρώσει στη Βιέννη, γύρω από τον άξονά του, τον επιχειρηματικό κόσμο της πόλης, μετατρέποντας το καφενείο της ομογένειας σε ακμαίο, χρηματιστικό κέντρο.

Η πρώιμη αυτή αγορά της Βιέννης οδηγήθηκε σε άδοξο τέλος. Παταγώδης, οικονομική κατάρρευση προκλήθηκε από τα κερδοσκοπικά παιχνίδια των χρηματιστών της εποχής σε βάρος των «αδαών παικτών». Με αποτέλεσμα, γύρω στο 1873, να ξεσπάσει σκάνδαλο που επέφερε «κραχ» στην αγορά και την οδυνηρή πτώχευση πλήθους χρηματιστών και πολλών μικροαστών επενδυτών.

Το μικρό, γωνιακό καφενείο Café Grec κοντά στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, σωζόταν μέχρι το 1911, θυμίζοντας στην ελληνική παροικία το αλλοτινό της μεσουράνημα.

CAPITAL.GR