Η Lehman της Ελλάδος και η εποπτεία

Η Lehman της Ελλάδος και η εποπτεία

Ολοι λίγο-πολύ καταλαβαίνουν πως η Lehman της Eλλάδας είναι η Ασπίς Πρόνοια, ανεξάρτητα εάν σωθεί ή καταρρεύσει όπως έγινε με την αμερικανική εταιρεία. Απλώς, το φαινόμενο εκδηλώνεται ένα χρόνο αργότερα. Το ζήτημα είναι εξαιρετικά σοβαρό, καθώς για πρώτη φορά στην Ελλάδα «σκάει» ένας όμιλος μεγάλο μεγέθους, που παρέχει παράλληλα Ασφαλιστικές, Τραπεζικές και Επενδυτικές υπηρεσίες. Ταυτόχρονα είναι και ο ίδιος αντικείμενο επένδυσης. Ετσι, δεν περιορίζεται στην Ασπίς, αλλά επεκτείνεται σε όλο το χρηματοοικονομικό σύστημα και συνδέεται με την Εποπτεία, που δεν λειτουργούσε στο βαθμό που απαιτούσε η δαιδαλώδης διασύνδεση των εταιρειών του ομίλου Ασπίς, τα τελευταία χρόνια.

Το πρόβλημα είναι ανάλογο των όσων συνέβησαν στο εξωτερικό και η αποφυγή του προϋπέθετε την στενή συνεργασία τριών αρμόδιων αρχών.
Α) της Επιτροπής Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης (ή παλιότερα του αρμόδιου υπουργείου ανάπτυξης),
Β) της Τράπεζας της Ελλάδος και
Γ) της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Χρειαζόταν και η συνδρομή των ανάλογων κυπριακών αρχών, καθώς ο όμιλος άρχισε να απλώνει πλοκάμια στην Κύπρο μετά το 2005.

Πρόβλημα πολύπλοκο

Φαίνεται όμως πως στο παρελθόν οι τρεις αυτές αρχές δεν λειτουργούσαν στο βαθμό που θα έπρεπε για να αποφευχθεί το φαινόμενο, της απώλειας χρημάτων, που κρυβόταν - κατά τα φαινόμενα - στις δαιδαλώδεις σχέσεις, ενδο-ομιλικές συναλλαγές, γκρίζες χρηματοδοτήσεις.

Ετσι, κάθε φορά που ανέκυπτε πρόβλημα με τις εταιρείες του ομίλου, ο κ. Παύλος Ψωμιάδης έβρισκε τρόπους να το λύνει. Οχι δραστικά, αλλά μεγαλώνοντας το έλλειμμα, που από 90 εκατ. ευρώ έφθασε σε 550 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα.

Τέτοιες δαιδαλώδεις σχέσεις και διασυνδέσεις (όχι ίδιες, ούτε στον ίδιο βαθμό για να μην παρεξηγούμαστε) υπάρχουν σε όλους τους χρηματοοικονομικούς ομίλους που τα κάνουν όλα, δηλαδή παρέχουν τραπεζικές, ασφαλιστικές, επενδυτικές υπηρεσίες σε πελάτες, ταυτόχρονα χρηματοδοτούν τις δραστηριότητες με χρήματα πελατών και αποτελούν και οι ίδιοι αντικείμενο επένδυσης.

Η λειτουργία αυτών των «σούπερ μάρκετ» είναι εξ' ορισμού προβληματική, γεμάτη συγκρούσεις συμφερόντων, όπως αποδείχθηκε στην πράξη. Ετσι, καμία εποπτική αρχή, ούτε το αυστηρότερο θεσμικό πλαίσιο μπορεί να εξυγιάνει την κατάσταση. Πολύ απλά γιατί καμία εποπτική αρχή δεν γνωρίζει τη ροή των κεφαλαίων εντός των ομίλων και το κατά πόσο «μπερδεύονται» τα κεφάλαια των πελατών με τις λειτουργικές, χρηματοδοτικές ανάγκες τους και των προσωπικών συμφερόντων των στελεχών τους.

Ποιος χάνει και πόσα (ασφαλισμένος, επενδυτής, μέτοχος)

Αν κάποιος θελήσει να καταμερίσει το βαθμό ευθύνης ανάμεσα στις αρχές ή διαφορετικά να διαπιστώσει ποιους προστατεύει επαρκώς και ποιους όχι το κράτος, μπορεί να το πράξει απαντώντας στο ερώτημα «ποιος χάνει και πόσα;».
- Σίγουρα, μέρος των χρημάτων τους χάνουν οι ασφαλισμένοι. Αλλοι λιγότερα άλλοι περισσότερα ανάλογα με το είδος της ασφάλειας. Αρα η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης δεν λειτούργησε όπως έπρεπε (όχι τώρα, αλλά τα προηγούμενα χρόνια).
- Λεφτά έχασε το ευρύ επενδυτικό κοινό. Αρα η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς δεν θωράκισε όπως έπρεπε την αγορά. Λεφτά έχασαν και όσοι αγόρασαν αμοιβαία κεφάλαια. Αρα η ίδια αρχή δεν ανέλαβε σχετικές πρόνοιες.
- Λεφτά μπορεί να χάσουν και όσοι έχουν αγοράσει προϊόντα ασφαλιστικά-επενδυτικά ή ασφαλιστικά-αποταμιευτικά του ομίλου Ασπίς. Αρα ευθύνες έχει η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης, καθώς οι φωστήρες της Mifid «άφησαν» τις ασφαλιστικές εταιρείες να αλωνίζουν και να εκδίδουν, επενδυτικά προϊόντα τα οποία βαπτίζουν ασφαλιστικά για να μην έχουν τους περιορισμούς που συνοδεύουν τα πρώτα και να μην έχουν ως βάρος την εποπτεία της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Η ευθύνη εδώ είναι συλλογική, γιατί αυτό γίνεται συνειδητά, αφήνοντας τράπεζες και ασφαλιστικές εταιρεία να διαφεύγουν τους ελέγχους και να διαθέτουν τέτοια προϊόντα. Το είδαμε άλλωστε στην περίπτωση της Lehman και της Citi και θα το δούμε πολλές φορές στο μέλλον.

Ποιος δεν χάνει και γιατί

Δεν χάνουν οι καταθέτες της τράπεζας. Όχι μόνο γιατί η εποπτική αρχή, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει υπό στενή παρακολούθηση το πρόβλημα από πέρυσι τον Οκτώβριο και γιατί σοφά δεν έδωσε άδεια να δοθεί η κρατική οικονομική βοήθεια, όπως στις άλλες τράπεζες, αλλά και γιατί η προτεραιότητα του κράτους είναι να μην πληγεί η εμπιστοσύνη στο τραπεζικό σύστημα. Το κράτος εγγυάται ούτως ή άλλως τις καταθέσεις.

Όμως οι αυξημένες υποχρεώσεις των κρατών θα πρέπει να αντισταθμιστούν με κάποια δικαιώματα. Αυτά τα δικαιώματα ζητούν οι κυβερνήσεις και διαμορφώνουν αυστηρότερο πλαίσιο λειτουργίας στον χρηματοοικονομικό κλάδο.

Για την Ελλάδα, τα συμπεράσματα δεν θα μπορούσαν να είναι πιο καθαρά: Χρειάζονται νέες και αυξημένες πρόνοιες για τον ασφαλισμένο, τον επενδυτή, μέτοχο και αποταμιευτή-επενδυτή.

... και μερικές αποδείξεις που είναι ιστορία

Για την ιστορία αν κάποιος ανατρέξει στις δημόσιες ανακοινώσεις του ομίλου Ασπίς και στα δημοσιεύματα μπορεί να παρατηρήσει τα εξής:

Οι δημόσιες ανακοινώσεις του ομίλου στο Χρηματιστήριο μιλούσαν για τον ασφαλιστικό όμιλο του κ. Παύλου Ψωμιάδη, συμπεριλαμβάνοντας και εταιρείες του ιδίου, που δεν ανήκαν στα «εισηγμένα» στο ΧΑ νομικά πρόσωπα.

Τον Ιανουάριο του 2009 ο όμιλος Ασπίς ανακοίνωσε στο Χρηματιστήριο πως «βρίσκεται σε διερευνητικές επαφές και διαπραγματεύσεις για την εξαγορά ασφαλιστικών εταιρειών στην ελληνική αγορά», αφήνοντας την φαντασία των επενδυτών και ανυποψίαστων πελατών να οργιάζει.

Στον απολογισμό του ασφαλιστικού ομίλου του έτους 2007 (δόθηκε στους μετόχους τον Ιούνιο του 2008) και στο κεφάλαιο «Προοπτικές» αναφέρεται ότι «το 2008 θα είναι μια ακόμα καλύτερη χρονιά, στη διάρκεια της οποίας ο όμιλος ΑΣΠΙΣ θα μεγαλώσει, θα παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο και θα κατακτήσει την κορυφή». Λίγες ημέρες αργότερα η Επιτροπή Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης πάγωσε τα περιουσιακά στοιχεία των εταιρειών του ομίλου για να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση, που κατέληξαν στα τελευταία γεγονότα.

reporter.gr