Ρευστότητα: Ο εφιάλτης της... ξηρασίας

Ρευστότητα: Ο εφιάλτης της... ξηρασίας



Οι εταιρικοί treasurers ονειρεύονται τις... Αλκυονίδες μέρες από το 2004 έως το 2007 όταν το ρευστό φαινόταν να φυτρώνει στα δέντρα και υπήρχε υπεραφθονία ρευστότητας. Οι τράπεζες δανειζόντουσαν χρήματα με χαρακτηριστική ευκολία και ήταν πρόθυμες ακόμη και να εγγράψουν τη ζημιές από δάνεια προκειμένου να εξασφαλίσουν κερδοφόρες δευτερεύουσες δραστηριότητες στη συνέχεια.

Ήταν οι μέρες κατά τις οποίες τα περιθώρια ήταν ανύπαρκτα και το χρήμα διαθέσιμο από τις τράπεζες- όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά από ολόκληρο τον κόσμο.

Fast Forward στο 2009 και ο κόσμος είναι ένα πολύ διαφορετικό μέρος. Καθώς η σκόνη της κρίσης κατακάθεται και οι τράπεζες αρχίζουν να αναδύονται από τα καταφύγιά τους για άλλη μια φορά, οι εταιρικοί treasurers αντιμετωπίζουν μια νέα πραγματικότητα. Τα κεφάλαια κίνησης έχουν στερέψει και οι τράπεζες που τόσο πρόθυμα παρείχαν ρευστότητα μόλις 18 μήνες προηγουμένως έχουν γίνει παρανοϊκές με το ποιον δανείζουν, ενώ οι χρεώσεις που επιβάλουν ξεπερνούν κατά πολύ την αξία του δανεισμού.Οι σχέσεις επιδεινώθηκαν.

Μια πρόσφατη έρευνα στα τμήματα διαχείρισης διαθεσίμων από τη συμβουλευτική PricewaterhouseCoopers κατέδειξε ότι τα οικονομικά στελέχη των εταιριών ακόμη ξαφνιάζονται από την έκταση της ζημιάς που προκάλεσε η τραπεζική κρίση στα τέλη του 2008. «Οι treasurers είναι απογοητευμένοι ή ακόμη και πληγωμένοι από την τροπή που έχουν πάρει οι σχέσεις με τις τράπεζες», σύμφωνα με την έρευνα.



Οι τράπεζες που άλλοτε έμοιαζαν με νεράιδες του παραμυθιού, μοιάζουν τώρα με αδίστακτο σπιτονοικοκύρη που παίρνει τα έπιπλα και ανεβάζει το ενοίκιο. Ο Peter Williams, εκδότης του περιοδικού “΄The Treasurer” συνόψισε την άποψη αρκετών όταν πρόσφατα έγραψε ότι οι τράπεζες εμφανίζονται να είναι λιγότερο υποστηρικτικές, να παίρνουν περισσότερο χρόνο για να αποφασίσουν, να εφαρμόζουν εξονυχιστικότερη έρευνα, να πιέζουν ακόμη περισσότερο τα περιθώρια και να επιχειρούν να επιταχύνουν τις επαναποτιμήσεις. «Η απελπισία των τραπεζών να ξεκινήσουν τη διαδικασίας της επανοικοδόμησης των ισολογισμών τους μπορεί να είναι κατανοητή, αλλά το αποτέλεσμα όσον αφορά κάποιους treasurers είναι ότι εισπράττουν φόβο, ενώ όσον αφορά κάποιους άλλους αισθάνονται αγνοημένοι», λέει.

Ο Steven Siddall ο πρώην οικονομικός διευθυντής της περιλαμβανόμενης στο δείκτη FTSE κατασκευαστικής Amec και τώρα CEO της Association of Corporate Treasurers συνοψίζει: «Για πρώτη φορά μετά από αρκετά χρόνια το να δανείζει κανείς σε επιχειρήσεις έχει γίνει κερδοφόρο. Έως το 2007 τα περιθώρια στα δάνεια ήταν πολύ χαμηλά, όπως και η τιμή του ρίσκου. Τώρα οι τράπεζες έχουν πολύ ισχυρότερη μόχλευση γιατί η πίστωση είναι δυσεύρετη», λέει. «Οι ξένες τράπεζες έχουν πάει σπίτι τους, λιγότερες τράπεζες είναι έτοιμες να δανείσουν και υπάρχει μεγαλύτερη ανησυχία για το λεγόμενο 'ρίσκο του αντισυμβαλλομένου'».

Intraday πόλεμος τιμών

Μια εξέλιξη που φωτογραφίζει την παρούσα κατάσταση των σχέσεων είναι το debate σχετικά με το αν πρέπει να χρεώνεται η παροχή intraday ρευστότητας. Μια υπηρεσία που ιστορικά παρέχεται στις επιχειρήσεις δωρεάν, η intraday liquidity, μπορεί τώρα να αποτελέσει αντικείμενο τραπεζικής χρέωσης. Ο Andrew Long, επικεφαλής της υπηρεσίας συναλλαγών παγκοσμίως στην HSBC λέει ότι αυτή είναι μια περιοχή που οι τράπεζες όλο και περισσότερο σκέπτονται να τιμολογήσουν. «Εσωτερικά, συζητάμε για τη διαθεσιμότητα του intraday trading και την τιμολόγησή του», λέει. Η απόφαση χρέωσης επί της συγκεκριμένης υπηρεσίας δεν έχει τόσο να κάνει με την παραγωγή χρήματος, αλλά αντανακλά μια νέα, περισσότερο απεχθή προς τον κίνδυνο, συμπεριφορά των μεγαλύτερων δανειστών του κόσμου.

Αν και αυτή η διαμάχη είναι σε εξέλιξη για αρκετό χρονικό διάστημα, τώρα η προοπτική μοιάζει εγγύτερη από οποιαδήποτε άλλη φορά. Ο κ. Siddall λέει ότι η πιθανή τιμολόγηση του intraday χρήματος δεν είναι ευπρόσδεκτη. «Είναι μεγάλο θέμα και αν γίνει πραγματικότητα θα έχει αρνητικές συνέπειες για όλους, με την όλη δραστηριότητα των συναλλαγών να μετατρέπεται σε εντελώς άλλο παιχνίδι».

Ο κ. Siddall ανησυχεί βαθιά για τον αντίκτυπο που θα έχει στο παγκόσμιο σύστημα πληρωμών η είσοδος μιας τέτοιας τιμολόγησης. «Πολλά συστήματα είναι σχεδιασμένα να εκταμιεύουν σε διαφορετικές ώρες της ημέρας και αν κάποιος αρχίσει να χρεώνει τις ενδοημερήσιες παροχές, η φυσική κατάληξη θα είναι όλοι να κάνουν τις πληρωμές τους στο τέλος της ημέρας», λέει. Αν τώρα σκεφτεί κανείς τον όγκο των πληρωμών που θα εμφανιστούν στο τέλος της ημέρας- αντί να μοιραστούν σε ολόκληρή τη διάρκειά της- θα αντιληφθεί ότι θα δημιουργηθούν τεράστιες δυσκολίες.

Η χρέωση για την ενδοημερήσια ρευστότητα θα ενθαρρύνει επίσης τις επιχειρήσεις να μην προχωρούν σε πληρωμές μέχρι να έχουν πρώτα πληρωθεί οι ίδιες. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερημένες πληρωμές και να προκαλέσει κατάρρευση του συστήματος. «Ξαφνικά, σε πολύ μικρό διάστημα, το όλο θέμα των πληρωμών καθίσταται απολύτως κρίσιμο», λέει ο κ. Siddall. «Πρόκειται για μεγάλο θέμα με αρκετά ευρείες προεκτάσεις που πρέπει να εξεταστούν. Πρέπει να σκεφτεί κανείς το πώς το σύστημα πληρωμών μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα».

Το κυνήγι του ρευστού

Οι διαφωνίες για την τιμολόγηση των Intraday συναλλαγών είναι μία μόνο πλευρά μιας ευρύτερης συζήτησης για το πως οι εταιρίες θα χρηματοδοτηθούν τώρα που οι παραδοσιακές πηγές τραπεζικής πίστης έχουν στερέψει. Οπότε τι κάνουν οι treasurers; Μία απάντηση θα ήταν να αναζητήσουν άλλες πηγές χρηματοδότησης εκτός των τραπεζικών διαύλων. Δεν είναι τυχαίο ότι οι μεγαλύτερες εταιρίες χρησιμοποιούν όλο και συχνότερα συναλλαγματικές για να χρηματοδοτηθούν, ενώ υπάρχει έξαρση της έκδοσης εταιρικών ομολόγων κατά τους τελευταίους 18 μήνες.

Οι ιδιωτικές τοποθετήσεις και οι προσφορές τίτλων είναι εξάλλου άλλοι τρόποι με τους οποίους οι εταιρίες συγκεντρώνουν ρευστό. Ωστόσο, όλες οι παραπάνω πρακτικές για να αποκτηθεί πρόσβαση σε κεφάλαια είναι εξαιρετικά ακριβές και είναι διαθέσιμες μόνο για τις μεγαλύτερες εταιρίες. Οι μικρές και οι μεσαίες επιχειρήσεις συνήθως δεν έχουν τις απαραίτητες πιστοληπτικές αξιολογήσεις για να για να συγκεντρώσουν χρήματα μέσω βραχυπρόθεσμων χρεογράφων ή μέσω της αγοράς ομολόγων. Οι προσφορές μετοχών εξάλλου, έχουν νόημα μόνο για τις εταιρίες που είναι ήδη εισηγμένες σε κάποιο χρηματιστήριο. Για μία ακόμη φορά, το μέγεθος έχει σημασία.

Οι εναλλακτικές για τις μικρότερες εταιρίες είναι περιορισμένες. Ο Michael Burkie development manager υπηρεσιών treasury στην Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική για λογαριασμό της Bank of New York Mellon λέει πως οι εταιρίες που επέπλευσαν με τη βοήθεια αθρόας χρηματικής ενίσχυσης, έχουν τώρα μείνει εκτεθειμένες. «Οι εταιρίες έπρεπε να γίνουν εξυπνότερες προκειμένου να αποκομίσουν όσο το δυνατόν περισσότερα από μια πηγή που εξαντλείται, λέει. Ήθελαν περισσότερα χρήματα από τις τράπεζές τους, αλλά την ίδια ώρα δεν ασχολούνταν με τις δικές τους εσωτερικές διαδικασίες», επισημαίνει.

Σύμφωνα με τον κ. Burkie, χρειάζεται καλύτερη διαχείριση των αλυσίδων ανεφοδιασμού. Είναι ένα μάθημα που δεν έχει δοθεί από τα ανώτερα στελέχη των περισσότερων εταιριών. Η ρευστότητα των εταιριών, παλαιότερα αρμοδιότητα των κατώτερων λογιστών, έχει καταστεί κορυφαία προτεραιότητα στις συναντήσεις των διοικητικών συμβουλίων- όπως και το ρίσκο του αντισυμβαλλόμενου (counterparty risk ). Ο Werner Steinmuller, επικεφαλής του τμήματος συναλλαγών παγκοσμίως έχει παρατηρήσει αλλαγή στάσης εκ μέρους των πελατών του. «Οι εταιρίες κοιτούν πολύ περισσότερο τη χρηματοδότηση του κεφαλαίου κίνησης: πρόκειται για λύσεις εκτός ισολογισμού, όπως είναι η χρηματοδότηση των εισπρακτέων λογαριασμών και της αλυσίδας ανεφοδιασμού. Επίσης, οδηγήθηκαν σε κοινοπρακτικά δάνεια και τα επένδυσαν με τη βοήθεια των ασφαλέστερων τραπεζών ώστε να εξασφαλίσουν ότι σε μία κρίση θα έχουν ρευστότητα».

Μικρός κόσμος- μεγάλες ανησυχίες

Ο άλλος βασικός πονοκέφαλος των εταιριών είναι ο συντονισμός των δραστηριοτήτων τους σε όλο τον κόσμο. Ακόμη και μικροί και μεσαίοι παίκτες έχουν πλέον προμηθευτές, πελάτες και επιχειρήσεις σε αρκετές χώρες. Η απόκτηση της γνώσης για το που βρίσκεται κάθε ώρα το ρευστό είναι κρίσιμη σε τέτοιους καιρούς. Η Susan Web εκτελεστική αντιπρόεδρος στη JP Morgan και επικεφαλής του τμήματος Διαχείρισης Ρευστού για όλο τον κόσμο, αναφέρει ότι οι πελάτες της τράπεζας γίνονται όλο και πιο πειθαρχημένοι σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις για το ρευστό και τις ανάγκες για ταμειακές ροές- πράγμα που ισχύει κυρίως σε παγκόσμιο επίπεδο. «Όλοι οι πελάτες μας, ακόμη και οι μικρότεροι, δραστηριοποιούνται σε διάφορα σημεία του κόσμου. Αρκετοί από τους μεγαλύτερους έχουν τουλάχιστον 100 ή 200 τράπεζες που συνεργάζονται και κυριολεκτικά χιλιάδες λογαριασμούς σε όλο τον κόσμο», λέει. Και συνεχίζει: «στο παρελθόν, η συγκέντρωση αυτών των στοιχείων και η οργάνωση μιας εύρωστης διαχείρισης διαθεσίμων ήταν κάτι που λίγοι κατάφεραν. Θέλει μεγάλη υποδομή».

Αυτές τις ημέρες, ωστόσο, οι treasurers λαμβάνουν περισσότερη εμψύχωση και περισσότερη υποστήριξη υψηλού επιπέδου, λέει ο κ. Webb. «Τώρα υπάρχει επίγνωση του κινδύνου που ενυπάρχει στο να συναλλάσσεσαι με τόσες πολλές διαφορετικές τράπεζες. Τραπεζικό ρίσκο, ισοτιμιακό ρίσκο, εθνικό ρίσκο. Είναι δύσκολο να έχεις πλήρη άποψη του που είναι το ρευστό και γιατί είναι εκεί», λέει η ίδια. Η απάντηση σε αυτό το πρόβλημα, σύμφωνα με την κ. Webb, είναι να συναλλάσσεται κανείς με λιγότερες τράπεζες ανά τον κόσμο και να χρησιμοποιεί μεγαλύτερους παγκόσμιους παίκτες προκειμένου να μειώσει τον κίνδυνο.

Σημαντική ανεπάρκεια

Ένα ακόμη γεγονός που θα προκύψει από την εισβολή της πιστωτικής κρίσης είναι το πόσο μικρό ενδιαφέρον έχουν επιδείξει οι treasurers των επιχειρήσεων στην κατεύθυνση του συντονισμού της διαχείρισης ρευστότητας με τις δραστηριότητες του trade finance. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του οικονομικού website GTNews, μόλις το 14% των διαχειριστών διαθεσίμων στις εταιρίες παίζει καθοριστικό ρόλο στο trade finance. Η έρευνα επίσης κατέδειξε ότι μόνο το 20% των εταιριών από τις 267 εταιρίες οι οποίες ρωτήθηκαν, απάντησαν ότι έχουν διοικητική δομή για trade finance. Είναι ένα στατικό στοιχείο το οποίο σοκάρει τον κ. Burkie. «Το γεγονός ότι οι εταιρικοί treasurers μένουν εκτός της διαδικασίας σε ό,τι αφορά το εμπορικό ρίσκο είναι τραγικό», λέει.

Είναι ξεκάθαρο ότι αν οι εταιρίες επιθυμούν να αποφύγουν τις πιστωτικές δυσκολίες που βίωσαν τους προηγούμενους 18 μήνες, ο συντονισμός του trade finance και των δραστηριοτήτων διαχείρισης ρευστότητας θα είναι κρίσιμος. Η έρευνα κατέληξε ότι ενώ τα τμήματα διαχείρισης διαθεσίμων έχουν εισάγει διαδικασίες για να διασφαλίσουν την ορατότητα και να ελέγξουν τις θέσεις τους της ρευστότητας, αυτή η παρακολούθηση και η πρόσβαση σε real time στοιχεία είναι συχνά απούσα από το trade finance. Στο μέλλον, οι εταιρίες θα χρειάζεται να ενισχύσουν τη συγκέντρωση και να επενδύσουν στην προωθημένη τεχνολογία για το trade finance αν επιθυμούν να έχουν πλήρη εικόνα της παγκόσμιας τοποθέτησης της ρευστότητάς τους, σύμφωνα με την έρευνα.

Πολλαπλές επιλογές

Κοιτάζοντας μπροστά, υπάρχουν αναρίθμητοι τρόποι με τους οποίους οι εταιρίες μπορούν να εξάγουν ρευστότητα για να μεγιστοποιήσουν το κεφάλαιο κίνησης. Δεν θα είναι εύκολο, και αρκετές εταιρίες αναγκάστηκαν λόγω της πιστωτικής κρίσης να αντιμετωπίσουν συγκεκριμένες πραγματικότητες χρηματοδότησης. Πριν οι εταιρίες μπορέσουν πραγματικά να δρέψουν τα οφέλη της συγκέντρωσης και του συντονισμού των δραστηριοτήτων τους, απαιτείται μια πλήρης επισκόπηση των εσωτερικών διαδικασιών.

Η λειτουργία του treasury εκτοξεύθηκε στην κορυφή της λίστας προτεραιοτήτων των εταιρικών Διοικητικών Συμβουλίων. Η κρίση έδειξε με κρυστάλλινη καθαρότητα τη σημασία της βελτιστοποίησης της εσωτερικής ρευστότητας ως έναν τρόπο για να αμβλυνθεί το ρίσκο που σχετίζεται με τη ρευστότητα. Η real time παρακολούθηση των ανά τον κόσμο θέσεων ρευστότητας θα είναι κρίσιμη, όπως και η ακριβής πρόβλεψη των ταμειακών ροών και τα συχνά stress tests της κατάστασης ρευστότητας μιας εταιρίας.

«Υπάρχει υψηλή ζήτηση για real time παρακολούθηση σχετικά με το τι βρίσκεται σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου, σε οποιοδήποτε λογαριασμό, οποιοδήποτε δευτερόλεπτο οποιασδήποτε ημέρας», λέει η κ. Webb.

Επιπλέον, ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο πιστωτικών μέσων που θα εμπλέκει όλο το εύρος των δανειακών ιδρυμάτων θα παίξει σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του συναλλακτικού κινδύνου. Με πολλούς τρόπους, η κρίση έδωσε στις εταιρίες μια «σίγουρη» ευκαιρία να επαναστατικοποιήσουν τον τρόπο που διαχειρίζονται τις εσωτερικές τους διαδικασίες. Δυνατότητες που σφυρηλατήθηκαν αυτή την εποχή θα συνεχίσουν να ωφελούν τις εταιρίες για πολύ καιρό μετά την υποχώρηση της κρίσης.

euro2day.gr