3+1 σημεία-κλειδιά για το νέο παγκόσμιο παζλ

3+1 σημεία-κλειδιά για το νέο παγκόσμιο παζλ



Από τη Νέα Υόρκη έως το Πίτσμπουργκ μπορείτε να ακούσετε τις "γεωπολιτικές πλάκες" να τρίζουν. Οι πρόσφατες συνόδους στον ΟΗΕ και στο G20 αφήνουν την παγκόσμια γεωπολιτική καριέρα σε κατάσταση… ανοικοδόμησης. Υπάρχουν, πάντως, κάποια σημεία της που προεξέχουν.

Προσωπικά πιστεύω ότι τέσσερα είναι τα σημεία-κλειδιά: η Κίνα, αν και απρόθυμα, μοιάζει έτοιμη να ανοιχτεί, η κυριαρχία της Δύσης στη Μέση Ανατολή και κυρίως αυτή των ΗΠΑ τίθεται υπό αμφισβήτηση, ο κ. Barack Obama προσπαθεί να σκιαγραφήσει τους νέους κανόνες του παγκόσμιου παιχνιδιού και η Ευρώπη μοιάζει να παραμένει στο περιθώριο των εξελίξεων.

Ο Πρόεδρος της Κίνα, κ. Hu Jintao, απασχόλησε αρκετά πρωτοσέλιδα, καθώς εμφανίστηκε περισσότερο ελαστικός σε ό,τι αφορά τις προθέσεις της χώρας του για τη ρύπανση του πλανήτη. Ο Κινέζος Πρόεδρος υποσχέθηκε ότι η ανάπτυξη της χώρας του θα πάψει να στηρίζεται τόσο πολύ στην κατανάλωση ορυκτών καυσίμων. Κάτι τέτοιο μπορεί να αποτελέσει την αιτία για επίτευξη συμφωνίας σχετικά με το κλίμα, στην Κοπεγχάγη τον Δεκέμβριο. Ταυτόχρονα υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη στροφή της Κίνας στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνεί με τον υπόλοιπο κόσμο.

Το Πεκίνο, επιτέλους, αποφάσισε να ανταποκριθεί στο γεγονός ότι αποτελεί πλέον κορυφαίο παίκτη στο παγκόσμιο παιχνίδι. Πριν από ένα έτος η Κίνα είχε παθητικό ρόλο σε ό,τι αφορά τα διεθνή ζητήματα. Οι εκκλήσεις της Δύσης ότι θα πρέπει να αναλάβει ισχυρότερο ρόλο, έπαιρναν την κλασική απάντηση ότι η Κίνα είναι ακόμη αναπτυσσόμενη χώρα.



Όμως η διεθνής κρίση απέδειξε ότι το Πεκίνο δεν μπορεί να διαχωρίσει τα εθνικά από τα διεθνή συμφέροντα. Βέβαια, την ίδια στιγμή, η Κίνα απέδειξε ότι μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται ενώ η υφήλιος είναι σε ύφεση. Όμως η κάθετη υποχώρηση των εξαγωγών της θύμισε σε αυτή ότι είναι άμεσα συνδεδεμένη με την παγκόσμια κοινότητα.

Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι η Κίνα θα είναι εύκολος συνεργάτης. Όμως έχει αρχίσει να κατανοεί τι σημαίνει ήρεμη δύναμη.

Η αμφισβήτηση της κυριαρχίας της Δύσης στη Μ. Ανατολή υπογραμμίστηκε από την παρουσία του Προέδρου του Ιράν κ. Mahmoud Ahmadi-Nejad στη σύνοδο του ΟΗΕ. Η αλλαγή σκυτάλης στην κυριαρχία δεν οφείλεται μόνο στις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν ή στην άρνηση του ολοκαυτώματος από τον Πρόεδρό του. Η κυριαρχία των ΗΠΑ έχει δεχθεί σκληρά χτυπήματα λόγω των πολέμων στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν και από την αντίληψη αρκετών Αράβων ότι τελικά η Ουάσιγκτον δεν είναι αποτελεσματική.

Το απόλυτα ειρωνικό είναι ότι ένα από τα ισχυρότερα χτυπήματα για τις ΗΠΑ προήλθε από έναν παραδοσιακό σύμμαχο, το Ισραήλ. Ο κ. Benjamin Netanyahu αρνήθηκε τη συμβουλή του κ. Obama να σταματήσει τον εποικισμό στις παλαιστινιακές περιοχές. Με αυτόν τον τρόπο ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έδειξε να προσυπογράφει την άποψη ότι η δύναμη των ΗΠΑ υποχωρεί. Ο μόνος τρόπος προκειμένου η Ουάσιγκτον να αποκτήσει εκ νέου τη δύναμή της στην περιοχή είναι ο κ. Obama να θέσει ξεκάθαρους όρους για τον τρόπο επίλυσης των προβλημάτων μεταξύ του Ισραήλ και των Παλαιστινίων. Το μεγάλο ερώτημα είναι πότε θα αποφασίσει να αναλάβει αυτό το ρίσκο.

Οι ΗΠΑ σαφώς παραμένουν η μοναδική υπερδύναμη της υφηλίου, καθώς είναι ισχυρότερες από οποιονδήποτε άλλον σε κάθε τομέα. Ακόμη και εάν η Ουάσιγκτον δεν τα καταφέρνει πάντα καλά, δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος άλλος που μπορεί να αναλάβει τον ρόλο της και να εγγυηθεί την παγκόσμια ασφάλεια. Ως εκ τούτου, η δήλωση του κ. Obama ότι θα πρέπει να υπάρξει παγκόσμια συνεργασία απλώς αποδεικνύει ότι και ο ίδιος γνωρίζει ότι η δύναμη των ΗΠΑ φθίνει.

Η διατήρηση της Ευρώπης στο περιθώριο των εξελίξεων είναι κάτι που συντελέστηκε ύστερα από αρκετό διάστημα, παρά το γεγονός ότι οι ηγέτες της κάνουν ότι δεν το καταλαβαίνουν. Ο κ. Nicolas Sarkozy προσπαθεί με κάθε θυσία να ακουστεί. Ζήτησε μία ακόμη διεθνή συνάντηση για τον Νοέμβριο. Μάλλον η διάθεσή του να εμφανίζεται ως ακτιβιστής έχει αρχίσει να μην έχει απήχηση.

Ο κ. Gordon Brown δεν τα πηγαίνει και πολύ καλύτερα. Την περασμένη άνοιξη εμφανίστηκε πρόθυμος να αναλάβει τον ρόλο του ηγέτη για την αντιμετώπιση της παγκόσμιας κρίσης. Όπως ακριβώς μειώθηκε ο φόβος του οικονομικού Αρμαγεδώνα έτσι υποχώρησε και η λάμψη του κ. Brown.

Η απουσία της κ. Angela Merkel από τις διεθνείς εξελίξεις μπορεί να αποδοθεί και στο γεγονός ότι η Γερμανία βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο. Όμως η χώρα έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν ξεχνά τη διεθνή σκακιέρα απλώς επειδή ασχολείται με "δικά της" θέματα. Οι φίλοι της Γερμανίας ευελπιστούν ότι η κ. Merkel θα βγει δυνατότερη από τις εκλογές και θα ξεκινήσει να διαδραματίζει έναν πιο δημιουργικό ρόλο. Όμως αυτό αποτελεί απλώς ελπίδα όχι προοπτική.

Αυτή η αδυναμία είναι άδικη για την Ευρώπη. Ακόμη και στο θέμα των κλιματικών αλλαγών, όπου ήταν η πρώτη που φώναξε για την ανάγκη λήψης μέτρων, φαίνεται να χάνει τον πρώτο ρόλο. Όλα επισκιάζονται από το παζάρι μεταξύ Ουάσιγκτον και Πεκίνου.

Αν τοποθετήσουμε όλα αυτά τα θέματα, φτιάχνουμε το νέο παγκόσμιο παζλ. Οι αισιόδοξοι θεωρούν ότι το άνοιγμα της Κίνας και η περισσότερο ρεαλιστική αντιμετώπιση της υφηλίου από τις ΗΠΑ αποτελούν τα καλύτερα στοιχεία που μπορούν να συνθέσουν μία νέα παγκόσμια ισορροπία.

Οι απαισιόδοξοι βλέπουν ότι υπάρχουν πολλά χέρια που προσπαθούν να λύσουν το παζλ και αυτό θα έχει ως μοναδικό αποτέλεσμα να το σπάσουν. Αποτυχία ή επιτυχία στη σύνοδο της Κοπεγχάγης πιθανώς να δείξει ποια πλευρά έχει περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει.

euro2day.gr