«Σωτηρία» κατά περίπτωση για κράτη και τράπεζες Ε.Ε.

«Σωτηρία» κατά περίπτωση για κράτη και τράπεζες Ε.Ε.

Τη βούλησή τους να αντιμετωπίσουν ενωμένοι τη χρηματοπιστωτική κρίση και την οικονομική ύφεση εξέφρασαν, την Κυριακή στις Βρυξέλλες, οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες, οι οποίοι παραμέρισαν, τουλάχιστον προς το παρόν, τις διαφωνίες των τελευταίων εβδομάδων, που είχαν δημιουργήσει κλίμα έντασης στην Ε.Ε.

Από δηλώσεις που έγιναν μετά τη λήξη της άτυπη Συνόδου Κορυφής, φάνηκε ότι κανένας Ευρωπαίος ηγέτης δεν έφυγε απογοητευμένος από τις Βρυξέλλες, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο καθένας πήρε αυτό που ζητούσε.

Κι αυτό παρά το γεγονός ότι τα προβλήματα πριν από τη Σύνοδο ήταν πολλά με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης να κατηγορούν το Γάλλο πρόεδρο, Νικολά Σαρκοζί, για προστατευτισμό (εξαιτίας της προτροπής προς τις γαλλικές αυτοκινητοβιομηχανίες να μην χρησιμοποιήσουν την κρατική βοήθεια σε θυγατρικές τους στις ανατολικές χώρες), καθώς και άλλα «παλαιά» κράτη-μέλη ότι προτρέπουν τις επιχειρήσεις τους να μην στηρίζουν τις θυγατρικές τους (στην Ανατολική Ευρώπη).

Η αποκήρυξη του προστατευτισμού στο τελικό ανακοινωθέν της Συνόδου και από τους 27 Ευρωπαίους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου και του κ. Σαρκοζί, αλλά και η ρητή υπόσχεση που έλαβαν οι ανατολικές χώρες ότι δεν πρόκειται να αφεθούν στο έλεος της τύχης τους, βοήθησε σημαντικά στην εκτόνωση της κατάστασης και στη δρομολόγηση δράσεων με στόχο την αναχαίτιση της χρηματοπιστωτικής κρίσης αλλά και της ύφεσης.

Στο χρηματοπιστωτικό τομέα, οι «27» αποφάσισαν να εντείνουν τις ενέργειές του με στόχο την ομαλοποίηση των δανειακών ροών, δηλαδή να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των τραπεζών, ώστε με τη σειρά τους να δανείζουν ευκολότερα τους καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό κάλεσαν το Συμβούλιο Υπουργών Eco-fin να προωθήσει το συντομότερο τις προτάσεις της Κομισιόν σχετικά με τα λεγόμενα «τοξικά επενδυτικά προϊόντα».

Οι εν λόγω προτάσεις θα υποχρεώσουν τις τράπεζες να αποκαλύψουν το μέγεθος της έκθεσής τους σ' αυτά τα προϊόντα, ενώ στη συνέχεια και με ενιαία κοινοτική μέθοδο θα διαχωρίζονται από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες σε κατηγορίες ανάλογα με την πραγματική τους αξία και θα γίνεται ο επιμερισμός του κόστους της παρέμβασης μεταξύ μετόχων, πιστωτών και κυβερνήσεων.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες ζήτησαν, επίσης, από την Επιτροπή να υποβάλει κατευθυντήριες γραμμές στις 4 Μαρτίου για τη βελτίωση της εποπτείας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω της ενίσχυσης του ρόλου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και των κεντρικών τραπεζών των κρατών-μελών.

Για την πραγματική οικονομία, πέρα από τη διεξοδική εξέταση των προγραμμάτων ανάκαμψης που θα γίνει στην προσεχή Σύνοδο Κορυφής (19-20 Μαρτίου), αποφάσισαν να εντείνουν τις προσπάθειές τους για τη αντιμετώπιση της ανεργίας. Εδωσαν εντολή στην Κομισιόν να αξιοποιήσει τους πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και του ταμείου προσαρμογής στην παγκοσμιοποίηση, με στόχο τον περιορισμό των απωλειών θέσεων απασχόλησης, ενώ υποσχέθηκαν πρόσθετα μέτρα το Μάιο (στην έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στην Πράγα), για το μετριασμό του κοινωνικού αντίκτυπου της κρίσης και του αντίκτυπου στην απασχόληση.

Χώρες Ανατολικής Ευρώπης

Παρά τις πιέσεις που ασκήθηκαν, τελικά δεν πρόκειται να υπάρξει ενιαίο σχέδιο στήριξης των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Ανατολικής Ευρώπης. Η δέσμευση που αναλήφθηκε στη Σύνοδο ήταν ότι η Ε.Ε. θα επεμβαίνει κάθε φορά που κρίνεται αναγκαία και θα βοηθάει τη χώρα που έχει πρόβλημα.

Οι Ανατολικοευρωπαίοι ηγέτες μπορεί να μην ικανοποίησαν τις υψηλές προσδοκίες τους στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής, αλλά σίγουρα δεν έφυγαν με άδεια χέρια, δεδομένου ότι αναγνωρίστηκε από όλους η εξαιρετικά δύσκολη θέση στην οποία βρίσκονται οι οικονομίες τους.

Η Ουγγαρία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Λιθουανία ζητούσαν ένα «πακέτο» στήριξης του χρηματοπιστωτικού τομέα από την Ε.Ε. μεταξύ 160 και 190 δισ. ευρώ. Από την άλλη, η Τσεχία και η Πολωνία διαχώρισαν από την πρώτη στιγμή τη θέσης τους υποστηρίζοντας ότι δεν θα πρέπει να δοθεί ειδική βοήθεια στην Ανατολική Ευρώπη, αλλά ό,τι αποφασιστεί να αφορά όλα τα κράτη-μέλη.

Από την πλευρά των «παλαιών» κρατών-μελών, η Γερμανίδα Καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ, το ξέκοψε από την... είσοδό της στη συνεδρίαση, ότι δεν πρόκειται να υπάρξει κοινοτικό «πακέτο» προς την Ανατολική Ευρώπη.

Τελικά, στο κοινό ανακοινωθέν που εκδόθηκε μετά την ολοκλήρωση της εργασιών της Συνόδου, υπάρχουν διατυπώσεις που κρίθηκαν ικανοποιητικές από τους ηγέτες των χωρών αυτών.

Ειδικότερα, όσον αφορά τον τραπεζικό τομέα, ζητείται να επιβεβαιωθεί (από τα κράτη-μέλη) ότι η υποστήριξη προς τις μητρικές τράπεζες δεν θα πρέπει να συνεπάγεται περιορισμούς στις δραστηριότητες θυγατρικών τραπεζών στις χώρες υποδοχής. Επιπλέον, κλήθηκε το Συμβούλιο Eco-fin να διευκολύνει τις χώρες που αντιμετωπίζουν προσωρινές διαταραχές του ισοζυγίου με όλα τα διαθέσιμα μέσα. Τους δόθηκε επίσης η διαβεβαίωση ότι δεν πρόκειται να πέσουν θύματα ενεργειών προστατευτισμού από την πλευρά των «παλαιών» κρατών-μελών.

Εκτός τελικού ανακοινωθέντος, αλλά με μεγάλη πολιτική βαρύτητα, θεωρούνται οι δηλώσεις των ηγετών του γαλλογερμανικού άξονα για το καθεστώς των χωρών αυτών σε σχέση με την ΟΝΕ.

Η Πολωνία, κυρίως, αλλά και η Ουγγαρία ζητούσαν επίμονα την επιτάχυνση της διαδικασίας ένταξής τους στην Ευρωζώνη. Χαλάρωση των κριτηρίων για την ένταξη (έλλειμμα, χρέος, πληθωρισμός κ.λπ.) δεν θα υπάρξει, γιατί κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε εξασθένηση του ευρώ. Ομως, τόσο ο κ. Σαρκοζί όσο και η κα Μέρκελ υποσχέθηκαν ότι θα εξετάσουν θετικά το θέμα της μείωσης του χρόνου παραμονής των νομισμάτων των χωρών αυτών στο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Συστημα. Με βάση τα ισχύοντα σήμερα μια υποψήφια χώρα πριν μπει στην Ευρωζώνη, θα πρέπει να συνδέσει το νόμισμά της με το ευρώ [EUR=X] για δύο χρόνια, ενώ η απόκλιση από την κεντρική ισοτιμία εισόδου δεν πρέπει να ξεπεράσει το 15%.

Το κοινό ανακοινωθέν

Τα βασικά σημεία του κοινού ανακοινωθέντος περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

- Οικοδόμηση εμπιστοσύνης και προώθηση χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.

- Να συνεχισθούν οι εργασίες βάσει των αρχών που συμφωνήθηκαν τον Οκτώβριο του 2008, ώστε να αποκατασταθούν κατάλληλοι και αποτελεσματικοί όροι χρηματοδότησης στην οικονομία. Να αναγνωρισθεί ότι το άνοιγμα του πιστωτικού διαύλου είναι καθοριστικό για την αποτελεσματικότητα των φορολογικών κινήτρων που εφαρμόζουν τα κράτη-μέλη.

- Να υπογραμμισθεί η σημασία της αντιμετώπισης του θέματος των απομειωμένων περιουσιακών στοιχείων (των λεγόμενων και «τοξικών επενδυτικών προϊόντων») των τραπεζών. Με τον τρόπο αυτό, να ακολουθηθούν οι κατευθυντήριες γραμμές τις οποίες παρείχε η Επιτροπή στις 25 Φεβρουαρίου, με πλήρη τήρηση των κανόνων ανταγωνισμού.

- Να βελτιωθούν οι κανονιστικές ρυθμίσεις και η εποπτεία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Να σημειωθούν με ικανοποίηση η συμβολή της Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για τη Χρηματοπιστωτική Εποπτεία υπό τον πρώην διευθυντή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ζακ Ντε Λαροζιέρ και η πρόθεση της Επιτροπής να εκδώσει σχετικούς προσανατολισμούς στις 4 Μαρτίου. Οι πρώτες αποφάσεις πρέπει να ληφθούν έως τον Ιούνιο, κατόπιν διεξοδικής συζητήσεως στο Συμβούλιο Eco-fin.

- Να εξασφαλισθεί η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών, σύμφωνα με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης.

- Να υπογραμμισθεί η σημασία της μακροοικονομικής σταθερότητας σε ολόκληρη την Ε.Ε. Λαμβανομένων υπόψη των σαφών διαφορών μεταξύ των κρατών-μελών της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, να επανεξετασθεί η βοήθεια που έχει διατεθεί ήδη. Οσον αφορά τον τραπεζικό τομέα, να επιβεβαιωθεί ότι η υποστήριξη προς τις μητρικές τράπεζες δεν θα πρέπει να συνεπάγεται περιορισμούς στις δραστηριότητες θυγατρικών τραπεζών στις χώρες υποδομής της Ε.Ε. Να ανατεθεί στο Συμβούλιο Eco-fin να παρακολουθεί ενεργώς την κατάσταση σε συνεργασία με την Επιτροπή και να εκπονήσει στοιχεία ώστε να διευκολυνθούν οι χώρες οι οποίες αντιμετωπίζουν προσωρινές διαταραχές του ισοζυγίου, εφόσον απαιτείται, βάσει όλων των διαθέσιμων μέσων.

Νέα δραστηριοποίηση της πραγματικής οικονομίας

- Να αξιολογηθεί η εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Ανάκαμψης, τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικά επίπεδα, στο εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (19-20 Μαρτίου) και να εξαχθούν τα αναγκαία συμπεράσματα.

- Να αξιοποιηθεί κατά το δυνατόν η ενιαία αγορά της Ε.Ε. ως μηχανισμός ανάκαμψης, ώστε να στηριχθούν η οικονομική ανάπτυξη και η δημιουργία απασχόλησης. Να τονισθεί ότι ο προστατευτισμός δεν αποτελεί απάντηση στη σημερινή κρίση και να εκφρασθεί εμπιστοσύνη στο ρόλο της Επιτροπής ως θεματοφύλακα της Συνθήκης.

- Nα σημειωθεί με ικανοποίηση η ανακοίνωση της Επιτροπής της 25ης Φεβρουαρίου για την αυτοκινητοβιομηχανία, περιλαμβανομένου ιδίως του ενισχυμένου ευρωπαϊκού συντονισμού των σχεδίων για την ανανέωση των στόλων οχημάτων. Να κληθεί η Επιτροπή να εξασφαλίσει ταχεία και αποτελεσματική αμοιβαία ενημέρωση σχετικά με τα εξεταζόμενα εθνικά μέτρα και να παρακολουθεί στενά τις δράσεις που αναλαμβάνονται σε τρίτες χώρες, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πλαισίου το οποίο έχει καταρτίσει για το συγκεκριμένο τομέα.

- Να αναγνωρισθεί η σημασία της λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση των αρνητικών επιπτώσεων στην απασχόληση. Σε επίπεδο Ε.Ε., να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό των υφιστάμενων εργαλείων, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το αναθεωρημένο ευρωπαϊκό ταμείο προσαρμογής στην παγκοσμιοποίηση, ώστε να περιορισθούν οι απώλειες θέσεων εργασίας. Να αξιοποιηθεί η ειδική Σύνοδος Κορυφής για την απασχόληση που θα διεξαχθεί το Μάιο στην Πράγα, ώστε να συμφωνηθούν συγκεκριμένοι προσανατολισμοί και μέτρα για το μετριασμό του κοινωνικού αντίκτυπου της κρίσης και του αντίκτυπού της στην απασχόληση.

Συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο

Στο κοινό ανακοινωθέν ζητείται να:

- Να εξασφαλισθεί ότι οι εσωτερικές προσπάθειες και δράσεις της Ε.Ε. για την αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και την προώθηση των ανοικτών αγορών εκφράζονται καταλλήλως και σε διεθνές επίπεδο, λαμβανομένων υπόψη των ειδικών συνθηκών των αναπτυσσόμενων χωρών.

- Να αναγνωρισθεί η σημασία της Συνόδου Κορυφής της «Ομάδας των 20» στο Λονδίνο για την ανοικοδόμηση της εμπιστοσύνης των επιχειρήσεων, των πολιτών και του χρηματοπιστωτικού τομέα. Να υπογραμμισθεί ο ηγετικός ρόλος της Ε.Ε. στη διαδικασία της εν λόγω Ομάδας και να αξιοποιηθεί το εαρινό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προκειμένου να διαμορφωθεί η σχετική θέση της Ε.Ε., λαμβανομένων υπόψη των αποτελεσμάτων της Συνόδου που έλαβε χώρα στο Βερολίνο στις 22 Φεβρουαρίου.

- Να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να επιτευχθεί συναίνεση σχετικά με μια διαδικασία που θα έχει σαν αποτέλεσμα την ταχεία ολοκλήρωση του Αναπτυξιακού Προγράμματος της Ντόχα.

NAFTEMPORIKI